Вучиќ по втор пат ја наруши независноста на Народната банка на Србија

Пред нешто повеќе од две години, претседателот на Србија, Александар Вучиќ, според негови зборови, дошол до идејата Народната банка да купува злато и како што рече, истата ја проверил со врвни експерти.

Потоа, во октомври 2019 година, НБС купи девет тони, а во ноември 2020 година уште три тони злато и ја исполни задачата на претседателот. Тогаш беше најавено дека златото ќе продолжи да се купува со девизните резерви, а претседателот пред неколку дена зборувајќи за Косово и Метохија се осврна на економијата и девизните резерви, велејќи дека ќе се оди на зголемување на златните резерви на 50 тони.

Во моментов Србија има 36,3 тони злато во девизни резерви, што е во вредност од околу 2,2 милијарди долари.

Од околу 14 милијарди евра девизни резерви со кои управува Народната банка на Србија, околу седум милијарди се во првокласни хартии од вредност, околу 5,3 милијарди евра се во готовина на депозити на странски банки и околу 1,7 милијарди евра во злато.

Во секој случај, законот и прописите за НБС регулираат кој со што се занимава кога се во прашање девизните резерви, така што Одборот на гувернери на НБС ја донесува стратегијата за управување со девизните резерви, а подоцна оперативно Извршниот одбор на НБС управува со резервите врз основа на документи наречени стратешки и тактички насоки.поточно се определува начинот на управување со девизните резерви, видовите средства и распределбата на девизните резерви.

Никаде во овие регулативи не се споменува претседателот на Републиката, а сепак пред две години, како и пред неколку дена од него дознавме во кој вид на имот независната централна банка ќе ги инвестира државните резерви.

Миладин Ковачевиќ, член на Одборот на гувернери на НБС, посочува дека Советот донел Стратегија за управување со девизните резерви и дека предвидува НБС да процени кога ќе купи каков вид на средства.

„Донесувањето на Стратегијата е во доменот на Советот, а Извршниот одбор на НБС носи одлуки за управување со резерви“, посочи Ковачевиќ, одговарајќи на прашањето зошто тогаш претседателот зборува за тоа колку и што ќе купи НБС, да му се обрати нему.

Од Народна банка на Србија не добивме одговори на прашањата дали Стратегиите и Стратешко-тактичките насоки предвидуваат зголемување на златото во девизните резерви.

За поранешниот гувернер на НБС, Дејан Шошкиќ, нема дилема дека претседателот на државата нема ингеренции по ова прашање и дека неговите изјави директно ја нарушуваат независноста на Народната банка.

„Да потсетам, по правило, НБС автоматски го купува целото злато произведено во РТБ Бор“, кратко прокоментира Шоскиќ.

И за економистот Љубомир Маџар ова е само уште еден пример во морето на оние каде што претседателот зборува и одлучува, облачи и разведрува, пали и гаси.

„Многу работи не се правно исправни од формален аспект, но тој е претседател на убедливо најсилната партија во парламентот и може да протурка се што ќе вети. Оваа изјава е во доменот во кој не е надлежен, туку е во доменот на централната банка која треба да биде независна и суверена. Што се однесува до откупот на златото, тоа не се купува од буџетски заштеди, бидејќи се знае дека се задолжуваме и дека нашиот јавен долг се приближува до 60 отсто од БДП. Доколку ова не значи зголемување на девизните резерви, туку само промена на формата на резервите, тоа во јавноста ќе биде сфатено како зголемување на резервите, добар начин да се засени едноставноста“, критикуваше Маџар и додаде дека златото носи принос само доколку се зголеми неговата цена, а шпекулантите и светските махери подобро го знаат тоа од бирократската државна администрација.

Во октомври 2019 година, кога НБС ја купи првата транша злато, на пазарот чинеше околу 48.000 долари за килограм, па неговата цена порасна, а кога беше купена втората транша во ноември, вредеше околу 60.000 долари за килограм.

Во моментов килограм злато чини околу 57.000 долари, откако на почетокот на месецот скокна за 60.000 долари. Според податоците на Светскиот совет за злато, врз основа на податоците во 2020 година, Србија е на седмото место во регионот на Централна и Источна Европа по златни резерви со злато во вредност од 2,16 милијарди долари.

Пред Србија се Русија, Турција, Полска, Романија, Белорусија и Бугарија, а зад Србија се сите земји од регионот на Западен Балкан, како и Словачка, Унгарија, Украина и Чешка. Со 50 тони злато во резерви, по сегашната цена, Србија би ја надминала Бугарија по количина на резерви на злато.

Извор: danas.rs