Златото низ светот: Империјата на Инките

Цивилизацијата на Инките, позната по својата напредна архитектура, организација и култура, го достигнала својот врв во 15-от и 16-от век пред да биде освоена од шпанските конквистадори.

Еден од најфасцинантните аспекти на оваа цивилизација е нејзината врска со златото, кое играло клучна улога во религијата, економијата и уметноста на Инките.

Златото во религијата и митологијата на Инките

За Инките, златото не било само материјал со висока вредност, туку и симбол на божественоста. Според нивната митологија, сончевиот бог Инти бил креаторот на златото, кое тие го нарекувале „пот“ или „солзи“ на Сонцето.

Златото било сметано за свето и било употребувано за изработка на идоли, светилишта и други религиозни артефакти. Многу храмови на Инките, вклучувајќи го и познатиот Кориканча во Куско, биле украсени со огромни количини на злато.

Економската улога на златото

Иако златото имало значајно религиозно значење, тоа не било користено како валута. Наместо тоа, златото било симбол на статус и моќ. Владетелите на Инките, наречени Сапа Инка, користеле злато за да ги демонстрираат своите божествени права и да ја потврдат својата власт.

Златни артефакти често биле подарувани на подредени владетели и важни сојузници за да се зацврстат политичките врски и сојузи.

Златото и општествената структура на Инките

Општествената структура на Инките била сложена и строго хиерархиска, со златото играјќи важна улога во одредувањето на социјалниот статус и улогите во општеството. Врховниот владетел, Сапа Инка, кој се сметал за живо божество, бил опкружен со злато, кое го истакнувало неговиот божествен статус и неприкосновена власт. Неговите кралски палати, како и административните згради, биле украсени со златни предмети кои ја симболизирале моќта и величината на империјата.

Златото, исто така, било знак на елитниот статус на благородниците и свештениците. Овие привилегирани класи користеле златни предмети во нивниот секојдневен живот и за време на церемонијалните активности, дополнително зацврстувајќи ја својата доминација и влијание во општеството. Ваквата концентрација на богатство и луксуз во рацете на мал број луѓе создавала јасна разграниченост меѓу различните социјални слоеви, што било особено важно за одржување на редот и контролата во империјата.

Златото било користено и за наградување на војниците и администрацијата, поттикнувајќи ги на верност и ефикасност во служба на државата. Ваквите подароци биле важни за мотивацијата и моралот на тие што служеле во армијата и државната администрација, осигурувајќи дека најдобрите и најлојалните луѓе ќе останат посветени на императорот и неговата визија за империјата.

Златото и уметноста на Инките

Уметничките дела на Инките, изработени од злато, се сведоштво за нивната мајсторија и креативност. Златарите на Инките биле извонредно вешти, создавајќи префинети парчиња накит, маски, статуи и други уметнички дела.

Овие артефакти не само што ја покажуваат техничката подготвеност на Инките, туку и нивната способност да користат симболика и религиозни теми во уметноста.

Освојувањето на Инките и златната треска

Кога шпанските конквистадори, предводени од Франсиско Писаро, пристигнале во Перу во 1532 година, биле заслепени од богатството на Инките. Легендите за „Ел Дорадо“, златниот град, ги поттикнале на неуморна потрага по злато.

Освојувањето на Инките било значително поттикнато од желбата за злато, кое шпанците го сметале за извор на огромно богатство и моќ. Инките, во обид да се одбранат од освојувачите, нуделе големи количини злато како откуп за своите владетели, но тоа само ја зголемило жедта за злато кај Шпанците.

Заклучок

Златото било многу повеќе од метал за Инките; тоа било основен дел од нивната култура, религија и економија. Врската на Инките со златото ги обликувала многу аспекти на нивното општество и на крајот, донела крај на нивната цивилизација преку привлекување на европските конквистадори.

Денес, зачуваните златни артефакти на Инките претставуваат непроценливо културно наследство кое нè потсетува на нивната извонредна цивилизација.

Тогашната империја на Инките се простирала на територии од денешните држави Перу, Чиле, Еквадор, Боливија и Колумбија. Ова се резервите на злато на централните банки на овие држави во американски долари (според податоци на Светска Банка):

Перу: 74 779 000 000

Чиле: 39 102 000 000

Еквадор: 8 459 000 000

Боливија: 3 752 000 000

Колумбија: 56 703 000 000

Автор: Дарко Крстески

Извори:

Hemming, J. (1970) - “The Conquest of the Incas”

MacQuarrie, K. (2007) - “The Last Days of the Incas”

Moseley, M. E. (2001) - “The Incas and Their Ancestors: The Archaeology of Peru”

D’Altroy, T. N. (2014) - “The Incas”

Burger, R. L. (1992) - “Chavin and the Origins of Andean Civilization”

https://data.worldbank.org/indicator/FI.RES.TOTL.CD?locations=PE-CL-EC-BO-CO